Аялалын тэмдэглэл - Өвөрхангай

 2009 оны 4 сард хийсэн аялал. Тухайн үед төрийн бус байгууллагад байсан болхоор их шүүмжлэгч байр суурьтай байжээ. Аян замын тэмдэглэлээ энэ блогтой үргэлжлүүлэх бодолтой байгаа тул хуучин блогоосоо нүүлгэж авчихлаа. 


Ингээд 2009 он Арвайхээр хот




Хэдхэн хоног адал явдал, амжилтгүй ажлаар дүүрэн байсан аяллын тэмдэглэлээсээ энд тавий.

Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр хот /одоо сум гэдэг болцон бил үү /

өглөө 6 өнгөрөөд гарсан чинь орой ажил тархаас өмнө арай гэж амжиж байнаа лээ. 400 гарам км зам тэрний 60 орчим км нь шороон замтай. Тэр шороон зам бол жинкэн там. Хуучны тариан талбай байсан газар болхоор шороон манарсан ондуул сондуул газар.

Тэр УИХ-ын гишүүн Дамба-очир

энэ нөхөр бололтой хэдэн жилийн өмнө тэр зүгийн замын тендерийг аваад замыг нь тэр чигт нь хуулж там болгоцон. Дараа нь тэр ажлыг хятадуудад зарсан тэд нар нь хийж дуусгалгүй, мөнгө нь дуусаа. харин саяхан хэдэн төгрөг батлуулсан сурагтай байсан. Тийм бололтой замыг нь тавьж байна лээ.
Нөгөө Хустайн нуруу, Наадмын морь үздэг зам ш дэ

ер нь нэг их зураг авж амжаагүй. Хол газар хурдан авхын түүс л байсан. Эрдэнэсантын цаана ганцхан тогоруу зогсож байсан. машин хажуугаар нь өнгөрөхөд огт үргэхгүй байна лэ. Тэгээд хосыг нь машин дайрцын бол уу гэж таамагласан.
Тогоруу их үнэнч амьтан. нэгийгээ үхэх юм бол насаараа ганцаараа явдаг.
Суух хүнээсээ "Чи намайг тогоруу шиг хайрлаж чадах уу" гэж асуумаар

Арвайхээр хот нь уг нь зам газар байрладаг хүнээсээ олон бензин клонктой газар. Гэвч олигтой хөгжил гэж юм байхгүй бусад аймгийн төвүүдийн адил.
дундаа модтой хоёр урсгалтай төв замаар хотын төв гудамж хязгаарлагдана.
Төв талбай




Хөдөөгийн байдал шалдир булдир Цагийн байдал ороо бусгаа ... гэж





хотоор бол драгон. Яг захынхаа дэргэд. Том автобусууд явдаг юм бна лэ.





хэхэ за нэг иймэрхүү хот байсан да. Төсвийн мөнгөөр болон замын улсыг хоол, буудал, бензинээр амьдардаг газар. төвөөс 16 км яваад Арвайхээр моринд зориулсан цогцолбор байдын бна лэ. тэр нь их хөөрхөн. Бас хажуугын гэр гуанзууд хамаагүй дээр хоолтой Ер нь морийг их дээдэлдэг бололтой.

харихдаа захаар орсон чинь юм нь мангар үнэтэй. Сүү литр нь 1000 төгрөг байсан. Ухаан алдах дөхсөн. Гомдлын мөр гэж л жоохон цагаан идээ авсан Замдаа хөдөөний айлаар ороод сүү авий гэтэл 700 гэж бна лэ. Хүмүүс үнэхээр зах зээлд оржээ. Ченжид тэд нар 300 өгч байгаа да гэж бодоод уур хүрсэн.
очих замд Эрэдэнсантаас цааш уул нурууд ч харагдахгүй утаатай байна лэ. Нөгөө Булганы түймрээс болсон уу яасан. Харин буцах замд янзтай бороо орооод үнэн найс байсан.
заза нэг ийм ажил бүтэл муутай, өнчин ганц тогоруутай таарсан нэгэн бүсгүйн трип бла .

Сангийн сайдын 2001 оны 133 дугаар тушаал

Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн зааврыг Сангийн сайдын 133 тоот тушаалаар баталсан. Нягтлан бодох бүртгэлийн Олон улсын стандартад нийцүүлэн боловсруулсан энэхүү үлгэрчилсэн зааврыг 2001 оны 6 дугаар сарын 1-ний өдрөөс эхлэн аж ахуйн нэгж байгууллагын санхүүгийн үйл ажиллагаанд мөрдүүлэх ажлыг зохион байгуулахыг аймаг, нийслэл, дүүргийн Засаг даргын Тамгын газрын Санхүү, эдийн засгийн бодлогын хэлтсийн дарга нарт, энэ талаар мэргэжил, арга зүйг туслалцаа үзүүлж, хяналт тавьж ажиллахыг даалгажээ.

 

САНХҮҮ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН
САЙДЫН ТУШААЛ


2001 оны 5 дугаар сарын 11 Дугаар 133

Аргачлал батлах тухай

Монгол Улсын “Нягтлан бодох бүртгэлийн хууль”-ийн 4-р зүйлийн 2 дахь заалтыг үндэслэн ТУШААХ нь:

1. Аж ахуйн нэгж байгууллагын “Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар”-ыг хавсралт ёсоор баталсугай.

2. Нягтлан бодох бүртгэлийн Олон улсын стандартад нийцүүлэн боловсруулсан энэхүү үлгэрчилсэн зааврыг 2001 оны 6 дугаар сарын 1-ний өдрөөс эхлэн аж ахуйн нэгж байгууллагын санхүүгийн үйл ажиллагаанд мөрдүүлэх ажлыг зохион байгуулахыг аймаг, нийслэл, дүүргийн Засаг даргын Тамгын газрын Санхүү, эдийн засгийн бодлогын хэлтсийн дарга нарт, энэ талаар мэргэжил, арга зүйг туслалцаа үзүүлж, хяналт тавьж ажиллахыг Салбарын хөгжлийн бодлого, зохицуулалтын газар/Д. Баясгалан/-т үүрэг болгосугай.


3. Энэ тушаал гарсантай холбогдуулан “Зөвлөмж шалгуур үзүүлэлтийг батлах тухай” Сангийн сайдын 1994 оны 18 тоот тушаалыг хүчингүй болсонд тооцсугай.


САЙД Ч. УЛААН

Санхүү, эдийн засгийн сайдын
2001 оны 133 тоот
тушаалын хавсралт.

АЖ АХУЙН НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН САНХҮҮГИЙН
ТАЙЛАНД ШИНЖИЛГЭЭ ХИЙХ ҮЛГЭРЧИЛСЭН
АРГАЧЛАЛ

НЭГ . Нийтлэг зүйл

1. Аргачлалын зорилго

1. Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн аргачлалын зорилго нь аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх нэгдсэн үзүүлэлт болон арга зүйг нэг мөр болгон туслалцаа үзүүлэх.
2. Аж ахуйн нэгж, байгууллагын санхүү, эдийн засгийн үзүүлэлтүүдийг хоооронд нь харьцуулах боломжийг хангахад оршино.
3. Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээний зорилго нь .
ю Тухайн аж ахуйн нэгж, байгууллага үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, санхүү эдийн засгийн хувьд тайлангийн хугацаанд ямар зорилт дэвшүүлж, тэр нь хэрхэн биелсэнийг тодорхойлох.
в Санхүү, эдийн засгийн өнөөгийн хүрсэн түвшин, ирээдүйн төлөв байдлыг тодорхойлох.
ю Санхүүгийн бодлого, ирээдүйн зорилтыг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах хүч боломж (хөрөнгө, санхүүжилт ) -ыг үнэлэн тодорхойлж, удирдлагын бүх түвшинд оновчтой шийдвэр гаргахад туслах.
4. Аж ахуйн нэгж, байгууллагууд нь улирал,жилийн санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ хийхдээ энэхүү үлгэрчилсэн аргачлалыг үндэс болгохын хамт үзүүлэлтүүдийг өөрийн үйл ажиллагааны онцлогт тохируулан нэмж болон өөрчилөн хэрэглэж болно.

ХОЁР . Санхүүгийн тайлангийн
шинжилгээ

2. Шинжилгээ хийх мэдээллийн бааз , шинжилгээний
ажлын зохион байгуулалт

1. Аж ахуйн нэгж, байгууллагын санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх мэдээллийн бааз нь .
а) Тайлант болон өнгөрсөн мөн үеийн санхүүгийн тайлан
б) Санхүүгийн тайлангийн нэмэлт тодруулга
в) Байгууллагын бизнес төлөвлөгөө, орлого зарлагын төсөв,
эдийн засгийн бусад төлөвлөгөөт болон нормативт үзүүлэлт
г) Удирдлагын шийдвэр, гэрээ хэлэлцээ
д) Бусад тооцоо судалгаа зэрэг болно.

2. Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээний ажлын дэс дараалал, хамрах хүрээ . а) Тухайн шинжилгээний зорилго, хамрах хүрээ, хугацааг
тодорхойлох
б) Урьдчилсан тойм гаргах .
- Аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл ажиллагааны чиглэл,
онцлогыг тодорхойлох
- Санхүүгийн тайлан түүний тайлбар, тодруулгыг уншиж
ололт дутагдлыг урьдчилан тоймлох
- Санхүүгийн хүндрэлд орж болзошгүй байдлыг урьдчилан
тооцох
в) Санхүүгийн гүйцэтгэлийг үнэлж дүгнэх .
- Хөрөнгө, капиталын байдлыг үнэлэх
- Санхүү, төлбөрийн чадварыг үнэлэх
- Хөрөнгө, капиталын ашиглалтыг үнэлэх
- Ашиг, ашигт ажиллагааны үзүүлэлтүүдийг үнэлэх
- Эдийн засгийн тогтворжилт, өсөлт хөгжлийн хандлага
динамикийг тодорхойлох
- Хөрөнгө оруулалтын томоохон шийдвэрүүдийг үнэлэх
- Бизнесийн үйл ажиллагааг бүхэлд нь иж бүрэн үнэлэх
г) Санхүү, аж ахуйн үйл ажиллагаанд нэгдсэн дүгнэлт өгөх
3. Аж ахуйн нэгж, байгууллага нь санхүүгийн шинжилгээг, улирал жилийн санхүүгийн тайланг үндэслэн хийх бөгөөд шаардлагатай тохиолдолд богино хугацааны шуурхай болон сэдэвчилсэн шинжилгээг нөлөөлсөн хүчин зүйлээр нь гүнзгийрүүлэн хийж болно.

3. Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээний
үзүүлэлтүүдийг тооцох аргачлал

Мэдээлэл хэрэглэгчдийг нэн шаардлагатай мэдээлэл олж авахад нь туслах зорилгоор санхүүгийн тайлангийн шинжилгээг дараах үзүүлэлт, аргачлалын дагуу хийж гүйцэтгэнэ. Шинжилгээнд хамаарах сэдвүүдийг эдийн засгийн агуулгаар нь дараах байдлаар ангилж шинжилгээг хийнэ. Үүнд . 1. Хөрөнгө, өр төлбөр эзэмшигчийн өмчийн бүрэлдэхүүн,
динамикийн шинжилгээ
2. Төлбөрийн чадварын шинжилгээ
3. Санхүүгийн тогтвортой байдлын шинжилгээ
4. Эргэцийн шинжилгээ
5. Бүтээмжийн шинжилгээ
6. Үндсэн хөрөнгийн шинжилгээ
7. Орлого, үр дүнгийн шинжилгээ
8. Ашигт ажиллагааны шинжилгээ
9. Зах зээлийн идэвхижилын шинжилгээ
10. Мөнгөн урсгалын шинжилгээ

1. Хөрөнгө, капиталын бүрэлдэхүүн, динамикийн
шинжилгээ

Балансын үндсэн бүлэг, зүйл ангиудын бүрэлдэхүүн ( хувийн жин), динамик ( абсолют ба харьцангуй өөрчлөлт ) - ийг тайлант үеийн эцэс болон эхний үлдэгдлээр зэрэгцүүлэн тодорхойлж үндсэн өөрчлөлтийн эерэг ба сөрөг нөлөө, үүссэн шалтгаан, нөлөөлсөн хүчин зүйлээр нь дүгнэлт өгнө.
Ингэхдээ бүтэц бүрэлдэхүүний өөрчлөлтийг тайлангийн хугацаанд дэвшүүлсэн зорилт, хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагаа, хөрөнгө оруулалт, санхүүгийн бодлого, тэдгээрийн үр дүнтэй холбон тайлбарлах, дүгнэлт өгөх нь зүйтэй.

2. Төлбөрийн чадварын шинжилгээ

Зах зээлийн нөхцөлд аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын өр, зээл төлөх чадварыг зайлшгүй үнэлэх, түүнчлэн санхүүгийн боломжийг нэмэгдүүлэхтэй холбогдож төлбөрийн чадварыг шинжлэх хэрэгцээ үүссэн байна.
Тухайн аж ахуйн нэгж, байгууллагын өр төлбөрөө барагдуулах хугацаа, боломжийг төлбөрийн чадварын шинжилгээгээр харуулдаг.
Төлбөрийн чадварын шинжилгээг дараах үзүүлэлтүүдийн дагуу тайлант үеийн эхэн ба эцсийн байдлаар хийнэ. Үүнд .

2.1 Цэвэр эргэлтийн хөрөнгө = Нийт эргэлтийн хөрөнгө -
- Богино хугацаат өр төлбөр

Мөнгөн хөрөнгө +ТБҮЦ
2.2 Үнэмлэхүй хөрвөх = ---------------------------
хөрөнгийн харьцаа Богино хугацаат өр төлбөр

Мөнгөн хөрөнгө +ТБҮЦ +Авлага
2.3 Түргэн хөрвөх = -----------------------------
хөрөнгийн харьцаа Богино хугацаат өр төлбөр

ТБҮЦ - түргэн борлогдох үнэт цаас

Түргэн хөрвөх хөрөнгө = Мөнгөн хөрөнгө +ТБҮЦ +Авлага

Түргэн хөрвөх хөрөнгөнд бараа материал үнэ бүхий зүйлийг оруулдаггүй . Учир нь . а) Хөрвөх чадвар удаан
б) Балансын өртөгөөрөө төлбөрийн хэрэгсэл болж чаддаггүй

Нийт эргэлтийн хөрөнгө
2.4 Эргэлтийн харьцаа = ------------------------
Богино хугацаат өр төлбөр

Нийт эргэлтийн хөрөнгө
2.5 Эргэлтийн хөрөнгийн = ---------------------
хувийн жин Балансын цэвэр дүн

Цэвэр эргэлтийн хөрөнгө
2.6 Цэвэр эргэлтийн = ----------------------
хөрөнгийн хувийн жин Нийт эргэлтийн хөрөнгө



2.7 Он дамжсан болон Хугацаа хэтэрсэн өр төлбөр
хугацаа хэтэрсэн өр = ------------------------
төлбөрийн хувийн жин Нийт өр төлбөр

3. Санхүүгийн тогтвортой байдлын шинжилгээ

Аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын хөрөнгийн эх үүсвэрийн хэмжээ, бүтэц бүрэлдэхүүн, түүний өөрчлөлт зэрэг нь санхүүгийн тогтвортой байдлыг харуулах үндсэн үзүүлэлт болдог. Санхүүгийн тогтвортой байдлын шинжилгээг дараах үзүүлэлтүүдийн дагуу хийнэ. Үүнд.

Өөрийн капитал
3.1 Бие даах чадварын = ---------------
коэффициент Балансын цэвэр дүн

Өөрийн капитал щ Эзэмшигчдийн өмчийн дүн

Энэ нь гадны эх үүсвэрээс хараат бусаар, өөрийн санхүүжилтээр бие дааж үйл ажиллагаа явуулах чадварыг харуулдаг.

Балансын цэвэр дүн
3.2 Санхүүгийн хамаарлын = -----------------
коэффициент Өөрийн капитал

Өөрийн эргэлтийн капитал
3.3 Зохицуулалтын коэффициент = ----------------------
Өөрийн капитал
Өөрийн эргэлтийн капитал = Өөрийн капитал + урт хугацаат өр төлбөр -
- үндсэн хөрөнгө ба хөрөнгө оруулалт, биет
бус хөрөнгө

Гадны капитал
3.4 Гадны капиталын = -----------------
хувийн жин Нийт капитал (Балансын пассивийн дүн)

Энэ нь тухайн компанийн нийт хөрөнгийн ямар хэсгийг гадны хөрөнгөөр санхүүжүүлж байгааг харуулна.

Гадны капитал щБогино болон урт хугацаат өр төлбөрийн нийлбэр дүн юм.

Урт хугацаат зээл
3.5 Урт хугацаат зээл болон = -------------------
өөрийн капиталын харьцаа Өөрийн капитал

Гадны капитал
3.6 Гадны ба өөрийн = ----------------
капиталын харьцаа Өөрийн капитал



3.7 Төлбөрийн хэтийн боломж ийн үзүүлэлтүүд .

Хүү + ТӨЦА
а) Хүү төлөх чадвар = ------------------
Хүүгийн зардал

ТӨЦА - Татварын өмнөх цэвэр ашиг

Хүү +ТӨЦА +Байгуулсан элэгдлийн шимтгэл
б) Хүү ба үндсэн = --------------------------------------
өрийг төлөх чадвар Хүүгийн зардал -Үндсэн өр(анх авсан зээл)

в) Альтманы индекс .
Z = 3.3К1 + 1.0К2 + 0.6К3 + 1.4К4 + 1.2К5

Энэ индекс нь 2.675 байх ёстой. Хэрэв 2.675 бол тухайн компани дампууралд орж болзошгүй, харин 2.675 бол тухайн компанийн санхүүгийн байдал тогтвортойг харуулна.

Хүү + ТӨЦА
К1 = ------------------------------------
Нийт хөрөнгө

Борлуулалтын орлого
К2 = ------------------------------------
Нийт хөрөнгө

Өөрийн капитал
К3 = ------------------------------------
Гадны капитал

Ногдол ашиг төлсөний дараах цэвэр ашиг
К4 = ------------------------------------
Нийт хөрөнгө

Өөрийн эргэлтийн капитал
К5 = -------------------------
Нийт хөрөнгө

4. Эргэцийн шинжилгээ

Эргэц нь эргэлтийн хөрөнгийн нэг хэлбэрээс нөгөөд шилжих хөдөлгөөнийг илэрхийлдэг. Эргэц түргэсэхийн хэрээр үйлдвэрлэлийн үр ашиг нэмэгддэг.




Эргэцийн шинжилгээг дараах үзүүлэлтийн дагуу хийнэ. Үүнд .

Борлуулалтын орлого
4.1 Авлагын эргэц (удаа ) = -----------------------
Авлагын дундаж үлдэгдэл

360 хоног
4.2 Авлагын эргэц (өдөр ) = -----------------------
Авлагын эргэц ( удаа )


Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг(ББӨ)
4.3 Нөөцийн эргэц (удаа) =---------------------------------
БМҮБЗ -ийн дундаж өртөг

БМҮБЗ - Бараа материал, үнэ бүхий зүйл

ББӨ =ДҮ1 +ШМ +ШХ +ҮНЗ - ДҮ2 + ББ1 - ББ2

ДҮ1, ДҮ2 - Дуусаагүй үйлдвэрлэлийн эхний ба эцсийн үлдэгдэл
ББ1, ББ2 - Бэлэн бүтээгдэхүүний эцсийн ба эхний үлдэгдэл
ШМ - Шууд зардал
ШХ - Шууд хөдөлмөр
ҮНЗ - Үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардал

360 хоног
4.4 Нөөцийн эргэц (өдөр) = ----------------------------
Нөөцийн эргэц ( удаа )

Борлуулалтын орлого
4.5 Эргэлтийн хөрөнгийн = -----------------------------
эргэц ( удаа ) Эргэлтийн хөрөнгийн дундаж үлдэгдэл

360 хоног
4.6 Эргэлтийн хөрөнгийн = ------------------------------
эргэц ( өдөр ) Эргэлтийн хөрөнгийн эргэц (удаа )

Нийт орлого (борлуулалтын орлого)
4.7 Нийт хөрөнгийн ачаалалт = -------------------------------
Балансын цэвэр дүн

Зээлээрх худалдан авалт
4.8 Өглөгийн эргэц (удаа) = ---------------------------
Өглөгийн дундаж үлдэгдэл

360 хоног
4.9 Өглөгийн эргэц (өдөр) = ---------------------------
Өглөгийн эргэц ( удаа )




4.10 Үйлдвэрлэлийн циклийн = Авлагын эргэц (өдөр) +
хугацаа +Нөөцийн эргэц ( өдөр )

4.11 Санхүүгийн циклийн=Авлагын эргэц (өдөр) +Нөөцийн эргэц (өдөр) -
хугацаа - Өглөгийн эргэц ( өдөр )

5. Бүтээмжийн шинжилгээ

Бүтээмжийн шинжилгээг дараах үзүүлэлтүүдийн дагуу өмнөх ба төлөвлөсөн хэмжээтэй нь зэрэгцүүлэн хийж дүгнэлт өгнө.

Борлуулалтын орлого
5.1 Хөдөлмөрийн бүтээмж =---------------------------- эсвэл
Ажиллагсадын дансны дундаж тоо

Нэмэгдсэн өртөг
Эсвэл ---------------
Ажиллагсадын тоо

Борлуулалтын орлого
5.2 Үндсэн хөрөнгийн = --------------------------
ачаалал (фонд өгөмж) Үндсэн хөрөнгийн дундаж өртөг

Борлуулалтын орлого
5.3 Материал өгөмж = ----------------------
БМҮБЗ -ийн дундаж өртөг

Цэвэр ашиг - Төлсөн ногдол ашиг
5.4 Эдийн засгийн = ----------------------------
тогтвортой өсөлтийн Өөрийн капитал
коэффициент
Нэмэгдсэн өртөг
5.5 Хөдөлмөрийн зардлын = ---------------- 1
өрсөлдөх чадвар Хөдөлмөрийн зардал

6. Үндсэн хөрөнгийн шинжилгээ

Үндсэн хөрөнгийн шинжилгээг дараах үзүүлэлтийн дагуу оны эхэн ба эцсийн байдлаар хийж зэрэгцүүлсэн дүгнэлт өгнө. Үүнд .

6.1 Үндсэн хөрөнгийн хувийн жин

Нийт үндсэн хөрөнгийн өртөг
------------------------
Балансын цэвэр дүн


6.2 Үндсэн хөрөнгийн нийт дүнд үйлдвэрлэлийн зориулалттай
үндсэн хөрөнгийн эзлэх хувийн жин

Үйлдвэрлэлийн зориулалттай үндсэн хөрөнгө
----------------------------------------
Нийт үндсэн хөрөнгийн өртөг


6.3 Үндсэн хөрөнгийн элэгдлийн коэффициент

Үндсэн хөрөнгийн хуримтлагдсан элэгдэл
-----------------------------------
Үндсэн хөрөнгийн балансын өртөг

6.4 Үндсэн хөрөнгийн шинэчлэлтийн коэффициент

Тайлант хугацаанд шинээр ашиглалтанд орсон үндсэн
хөрөнгийн анхны өртөг
---------------------------------------------
Тайлант хугацааны эцэст байсан үндсэн хөрөнгийн
анхны өртөг

6.5 Үндсэн хөрөнгийн хасагдалтын коэффициент

Тайлант хугацаанд ашиглалтаас хасагдсан үндсэн хөрөнгийн
анхны өртөг
--------------------------------------------------
Тайлант хугацааны эхэнд байсан үндсэн хөрөнгийн
анхны өртөг

7. Орлого, үр дүнгийн шинжилгээ

7.1 Компаний нийт ба борлуулсан бүтээгдэхүүний бүрэлдэхүүн (хувийн жин ), тэдгээрийн хэлбэлзлэлийг өмнөх он, төлөвлөгөөтэй нь зэрэгцүүлэн судалж, орлогын хичнээн хувь нь юунд хэрхэн зарцуулагдсанд дүгнэлт өгнө.

7.2 Компаний орлогын өсөлтөнд нөлөөлсөн хүчин зүйл ( бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний тоо хэмжээ, бүрэлдэхүүн, худалдах үнэ, валютын ханшны өөрчлөлт, борлуулалтын буцаалт, үнэ хямдруулалт гэх мэт ) -ийн нөлөөллийг тулгуур үетэй нь зэрэгцүүлэн тодорхойлж дүгнэлт өгнө.

7.3 Компаний үйлдвэрлэлийн болон удирдлага үйлчилгээний нийт зардал, үйлдвэрлэсэн болон борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөгийн харьцангуй хэлбэлзэл, зардлын хуваарилалт, нэгжийн өртөгийн тооцоог батлагдсан төсөвтэй нь зэрэгцүүлэн дүгнэлт гаргана.




7.4 Компаний нэмэгдсэн өртөг, түүний хуваарилалт .

Нэмэгдсэн өртөг = Борлуулалтын болон - Гаднаас худалдан
Бусад орлогын нийлбэр авалтын өртөг

Нэмэгдсэн өртөг = Хөдөлмөрийн + Элэгдлийн + Цэвэр
зардал зардал ашиг

7.5 Борлуулалтын болон татварын өмнөх ашигт нөлөөлсөн хүчин зүйл (борлуулалтын тоо хэмжээ, худалдсан үнэ, борлуулалтын өртөг, үйл ажиллагааны зардал гэх мэт ) - ийн нөлөөллийг тооцоолж үнэлэлт өгч, санал боловсруулна.

8. Ашигт ажиллагааны шинжилгээ

Бизнесийн эцсийн зорилго нь ашиг олох явдал бөгөөд оруулсан хөрөнгийг илүү үр бүтээлтэй ашиглаж, орлогоороо зардлаа нөхөөд ашигтай ажилласн нөхцөлд үйл ажиллагаагаа өргөтгөх боломжтой болно. Ашигт ажилллагааны шинжилгээ нь эдийн засгийн үр ашгийн нэгдсэн үзүүлэлт бөгөөд оруулсан хөрөнгийн нэгж тутмаас олсон ашгийн хэмжээг мөнгөөр илэрхийлдэг чухал үзүүлэлт юм. Ашигт ажиллагааны шинжилгээг дараах үзүүлэлтүүдийн дагуу хийж, өнгөрсөн он болон төлөвлөгөөтэй нь зэрэгцүүлэн дүгнэлт өгнө. Үүнд .

Үндсэн ажиллагааны цэвэр орлого
8.1 Борлуулалтын ашигт = -----------------------------
ажиллагаа Борлуулалтын орлого

Үндсэн ажиллагааны цэвэр орлого
8.2 Өртгөөр тооцсон борлуулалтын = ---------------------------
ашигт ажиллагаа Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг

Цэвэр ашиг
8.3 Хөрөнгийн ашигт = ------------------
ажиллагаа Балансын цэвэр дүн

Цэвэр ашиг
8.4 Өөрийн капиталын = --------------
ашигт ажиллагаа Өөрийн капитал



9. Зах зээлийн идэвхижилын шинжилгээ

Зах зээлийн идэвхижилийн шинжилгээг дараах үзүүлэлтүүдийн дагуу хийнэ. Үүнд .


Нэгж хувьцааны зах зээлийн үнэ
9.1 Зах зээлийн үнэ = ---------------------------
ба ашгийн харьцаа Нэгж хувьцаанд ногдох цэвэр ашиг

Дээрхи үзүүлэлт нь тухайн компанийн хувьцааны эрэлтийг харуулдаг гол үзүүлэлт бөгөөд хувьцааны нэгжид ногдох нэг төгрөгийн ашигт хөрөнгө оруулагчид хэдэн төгрөг төлж байгааг харуулдаг.

Нэгж хувьцааны зах зээлийн үнэ
9.2 Зах зээлийн үнэ = -----------------------------
ба бүртгэлийн Нэгж хувьцааны бүртгэлийн үнэ
үнийн харьцаа
Дээрхи үзүүлэлт нь тухайн үед хувьцааны нэгжид ногдох бодит хөрөнгийн, бүртгэлийн үнээс давуулж төлсөн үнэ буюу хөрөнгө оруулагчдын зүгээс компаний ирээдүйд хэр итгэж байгааг харуулдаг чухал үзүүлэлт юм.

Хувьцаа эзэмшигчдын өмч
9.3 Нэгж хувьцааны =------------------------
бүртгэлийн үнэ Энгийн хувьцааны тоо

Нэгж хувьцааны ногдол ашиг
9.4 Ногдол ашгийн = -------------------------
олголт Нэгж хувьцааны цэвэр ашиг

Дээрхи үзүүлэлт нь тухайн компани цэвэр ашгийнхаа хэдэн хувийг хувьцаа эзэмшигдэд ногдол ашгийн хэлбэрээр хуваарилж байгааг харуулдаг.
Нэгж хувьцааны ногдол ашиг
9.5 Хувьцаа эзэмшигчдын =--------------------------
ашигт ажиллагаа Нэгж хувьцааны зах зээлийн үнэ

Дээрхи үзүүлэлт нь тухайн компанид оруулсан хөрөнгөнөөс хувьцаа эзэмшигдийн хүртэж байгаа өгөөжийг харуулдаг.

Цэвэр ашиг - ДХ - ХА
9.6 Хувьцааны нэгжид = --------------------
ногдох ногдол ашиг Гаргасан энгийн хувьцааны тоо

ДХ - давуу эрхтэй хувьцаанд хуваарилсан ногдол ашиг
ХА - Хуримтлагдсан ашгийг нэмэгдүүлсэн хэсэг

Дээрхи үзүүлэлт нь хувьцаа эзэмшигчдэд хуваарилсан ногдол ашгийн хэмжээг харуулдаг. Гэхдээ хөрөнгө оруулагчид хувьцааг худалдан авахдаа ногдол ашгийн төлөө бус тухайн компаний үр ашигтай ажиллагаа, ирээдүйн найдвартай байдлыг чухалчилдаг. Иймээс хувьцааны нэгжид ногдох ашиг өсөх нь үнэт цаасны зах зээл дээр тухайн компаний нэгж хувьцааны үнэ өсөх үндсэн шалтгаан болдоггүй.


10, Мөнгөн урсгалын шинжилгээ

Байгууллагын санхүү төлбөрийн чадварын өнөөгийн байдал, хэтийн төлөвийг тодорхойлж үнэлэлт өгөхөд мөнгөн урсгалын шинжилгээ чухал мэдээллийг багтаадаг. Мөнгөн урсгалын шинжилгээг дараах үзүүлэлтүүдийн дагуу хийнэ. Үүнд .
Ажлын капитал
10.1 Ажлын капитал ба = --------------------
борлуулалтын харьцаа Борлуулалтын орлого

Ажлын капитал щ эргэлтийн хөрөнгө - богино хугацаат өр төлбөр

Ажлын капитал
10.2 Ажлын капитал ба = ------------------
хөрөнгийн харьцаа Балансын цэвэр дүн

Үйл ажиллагааны мөнгөн орлогын гүйлгээ
10.3 Мөнгөн орлого ба = --------------------------------
борлуулалтын харьцаа Борлуулалтын орлого

Үйл ажиллагааны мөнгөн орлогын гүйлгээ
10.4 Мөнгөн орлого ба = ------------------------------
хөрөнгийн харьцаа Балансын цэвэр дүн

Үйл ажиллагааны мөнгөн зарлага
10.5 Мөнгөн зарлага ба = -----------------------------
борлуулалтын харьцаа Борлуулалтын өртөг

10.6 Ажлын капитал болон мөнгөн сангийн эх үүсвэр (нэмэгдсэн), зарцуулалтыг үйл ажиллагааны төрөл, зүйл тус бүрээр тодорхойлж тэдгээрийн цэвэр өсөлт, бууралтанд хэрхэн нөлөөлсөн тухайд дүгнэлт өгнө.

Хөлс

Жаалхүү ээж аавынхаа өгсөн мөнгийг хугацаанаас нь өмнө зарцуулж дууссан учраас мөрөөдөл болсон бөмбөгөө авч чадхааргүй боллоо.
удахгүй зуны амралт эхлэх гэж байгаа тул хүүгийн сэтгэл зовж ямар нэгэн байдлаар мөнгө олох арга хайж байлаа. Тэдний захиалдаг нэгэн сэтгүүлийн сүүлийн дугаарт “Ажил болгон хөлстэй” гэснийг уншаад хүү баярлан дэвхцэв.
Түүний бодлоор бол ээж аавдаа хийж өгсөн ажлынхаа хөлсийг заавал авах нь зүйтэй байв.
Хүү шалавхан хийх ажлынхаа жагсаалтыг гаргав. Үүнд:
* Талханд явах 200₮
* Хог асгах 300₮
* Ээжтэйгээ цуг дэлгүүр явах 500₮ гэх мэтээр тооцоолоход сарын хөлс нь 10000₮ болж байв.
“Мэргэн арга” олсондоо баярласан жаал тэр жагсаалт бүхий цаасаа сэмээрхэн ээжийнхээ цүнхрүү хийв.
Өглөө нь жаалхүү сэрэхэд хажууд нь 10000₮ -тэй цуг бяцхан зурвас байж байв. Өчигдрийн бичсэн зурвас шиг мөртлөө ээжийнх нь гарын үсэгтэй тэрхүү цаасан дээр “Амь амьдралаа зориулан чамайг төрүүлж, өсгөн, хооллож, бүхий л амьдралын чинь турш чамайг харж хандсаны хөлс нь зөвхөн чиний хайр болон үнсүүлэх гэж өгсөн хацар чинь л юм шүү. Ажлынхаа хөлсөнд олсон энэ мөнгөө сайн сайхан зүйлд зориулаарай” гэсэн байлаа

Уучлал

Амьдралдаа зөвхөн нэг удаа ярилцсан хүнийг дөчин гурван жилийн дараа санах нь тийм ч амар зүйл биш. Арван хоёр настай бяцхан жаал байхдаа халаасны мөнгө олох гэж айлуудад сонин тараадаг байлаа.
Тэр үед одоо нэрийг нь санахгүй байгаа нэг настай эмэгтэй миний үйлчлүүлэгч байлаа. Уучлах гэдэг нь ямар гайхамшигтай агуу зүйл болохыг тэр эмэгтэй надад ойлгуулсан юм.
Нэгэн бямба гарагт өдөр би хэдэн найзуудтайгаа тэдний цэцэрлэгийн арын хашаан дээр суун байшингийн дээвэр лүү нь бяцхан чулуу нүүлгэн дээврийг оноод бууж байгааг чулууг харваж байгаа одтой зүйрлэн баясаж байлаа. Гэтэл миний шидсэн нэг чулуу арын хаалганы цонхыг онох нь тэр.

Цонхны хагарах чимээг сонсон бид ухаан жолоогүй тэндээс зугатацгаав. Настай эмэгтэй биднийг хараагүй гэдэгт би итгэлтэй байсан ч, бүтэн шөнийн турш харсан бол яана гэсэн бодол намайг унтуулсангүй. Маргааш нь хаалгыг нь тогшин сонингоо өгөхөд минь тэрээр урьдын адил дотно, дулаахан инээмсэглэлээрээ намайг угтан мэндиийг минь мэдэв. Харин би хийсэн гэмээсээ ичин нүүр лүү ч харж чадахгүй байв. Ингээд би сонин тараасныхаа хөлсийг цуглуулахаар шийдлээ. Гурван долоо хоногийн дараа яг долоон доллар цуглуулав. Нэг цаасан дээр “Гэрийн тань арын хаалганы цонхыг санаандгүй хагалсныг минь уучлаарай. Энэ дугтуйн дахь мөнгө цонх шиллэхэд хүрэлцэнэ гэж бодож байна.” гэж бяцхан зурвас бичээд мөнгөний хамт дугтуйлан харанхуй болохыг хүлээж байгаад хаалганых нь дэргэдэх шуудангийн хайрцагт хийв. Маргааш нь настай эмэгтэйгээс санаа зовох зүйлгүй инээмсэглэн хаалгыг нь тогшив. Тэр урьдын адил дотно сайхан инээмсэглэлээр угтлаа. Би ч гэсэн айх юмгүй эгцлэн харж инээмсэглэлээ.
Сонингоо өгөөд эргэтэл тэр “Өө, бүр мартахаа шахлаа! Чамд өгөх гэж жигнэмэг бэлдсэн юм.” гээд боодолтой юм өглөө. Тэднийхээс гарч байхдаа их л баяртайгаар жигнэмэгээ идэж эхэллээ. Хэдийг идсэний дараа дахиад нэгийг авах гэтэл нэг дугтуй гарт баригдав. Гаргаж ирээд яаран задалтал дотор нь долоон долларын хамт: “Хүү минь, би чамаар бахархаж байна.” гэж бичсэн байлаа.

Жигнэмэгийн хулгайч

Онгоцны буудал дээр нэг эмэгтэй өөрийн хуваарьт хөлгийг хүлээн сууж байлаа. Онгоц нисэх хүртэл нэлээд урт хугацаа байлаа. Тиймээс онгоцны буудлын дэлгүүрээс нэг жигнэмэг нэг ном худалдаж авав. Ингээд өөртөө нэг суудал олж аваад номоо шимтэн уншихын зэрэгцээ хааяа нэг гараа сунган жигнэмэгээ нэг нэгээр нь авч идэж байлаа. Хэдийгээр хамаг анхаарлаа номондоо төвлөрүүлсэн байсан ч хажууд нь ирж суусан нэг залуу өөрийнх нь жигнэмэгээс хээв нэг аван идээд байгааг анзаарахгүй байх арга байсангүй.
Залуу хээв нэг идээд байхаар нь бүр дүргүй нь хүрч эхлэв. гэж бодож байлаа. Эмэгтэй жигнэмэг рүү гээ гараа явуулах тоолонд залуу ч гэсэн ичих ч гүй гараа сунгаж байлаа. Тэр хоёр ийнхүү уралдаж идсээр байгаад ганц жигнэмэг үлдэв. Бүсгүй , одоо энэ яах бол гэж бодож ч амжаагүй байтал нөгөө айхтар залуу гараа сунгаад үлдсэн ганц жигнэмэгийг аван дундуур нь хоёр хуваагаад талыг нь эмэгтэйд өгөв. Залуугын энэ байдалд хүүхний уур маш их хүрсэн ч арай хийж биеэ барилаа.

Яг энэ үед эмэгтэйн явах чиглэлийн онгоц зорчигчдоо дуудан зарлаж эхлэв. Эмэгтэй залуугаас салахын түүс болон баярлаж хурдхан босон цүнх номоо аван босчээ. Залуу руу эргэж ч харсангүй . Ингээд онгоцондоо ороод сандал дээрээ тухлан суугаад цүнх рүүгээ гараа явуулснаа өөрийн эрхгүй дуу алдав. Учир нь онгоцны буудал дээрээс авсан жигнэмэг нь цүнхэнд нь байж байлаа.  Залуу жигнэмэгийг нь дураараа авч идсэн эмэгтэйд юу ч хэлээгүйгээр барахгүй сүүлийн жигнэмэгийг хүртэл хуваажээ.

Лууван, өндөг, кофе

Аав охин хоёр ярилцаж байлаа. Охин, амьдрал нь бэрхшээлээр дүүрэн байгааг, өөрт нь их хүнд хэцүү юм их тулгарч байгааг, ийм асуудалыг хэрхэн даван туулах аа мэдэхгүй байгаагаа аавдаа ярьжээ. Үүнийг сонссон аав нь”аав нь чамд нэг юм үзүүлье” гээд охиныг дагуулан гал зуухныхаа өрөөнд оржээ. Охины аав алдартай тогооч хүн байлаа. Зуухан дээр ижил хэмжээтэй устай ижил 3 сав тавьжээ. Эхний савтай усанд лууван, дараагийн савтай усанд өндөг, сүүлийн савтай усанд кофе хийж ижил гал дээр буцалгажээ. Бүгдийг нь 20 минут буцалгаад гаргав. Дараа нь ширээ дээр 2 таваг, 1 аяга авчирч тавиад тавагнуудад лууван, өндөг 2-ийг, аяганд кофе хийв.  За охин минь эд нар юу вэ  Лууван, өндөг, кофе  Тэгвэл ямархуу болцтой байгааг нь хэлдээ. Охин лууванг сэрээгээр хатгаж үзэхэд нэлээд зөөлөрсөн, өндгийг хальслахад хэтэрхий их болж хатуурсан, харин кофег амтлахад сайхан амттай болсон байв.  Ааваа та яагаад үүнийг надад үзүүлж байгаа юм вэ?  Охин минь, бүгдийг нь ижил хэмжээтэй усанд, ижилхэн гал дээр, адил хугацаанд чанахад бүгд өөр өөр болсон байна. Лууван эхэндээ хатуу байсан ч буцалгасны дараа зөөлөрсөн, өндөг эхэндээ шингэн байсан ч буцалгасны дараа хатуурсан, харин атга гашуун кофе буцалгасны дараа сайхан амттай болж буцалж байхад аа ч сайхан үнэртэж байсан.  Охин минь, чи эдгээрийн аль нь вэ? Бэрхшээлтэй тулгархаараа яадаг вэ? Лууван уу, өндөг үү, кофе юу? 

ҮҮНИЙГ УНШИЖ БАЙГАА ТА АЛЬ НЬ ВЭ? “сургамжит өгүүллэг 2” номноос…

Овгийн ахлагч өвгөн индиан

өвгөн индиан ач хүүтэйгээ гэрийнхээ үүдэнд суугаад цаахан талд нь ноцолдох хоёр нохойг ажиглаж байв. Нэг нь цагаан, нөгөө нь хар зүстэй бөгөөд 12 настай ач хүүг нь ухаан орох цагаас л хамт ноцолдож өсчээ. өвөө нь хажуугаасаа салгадаггүй байнга харж хамгаалдаг хоёр нохой нь байлаа. Амбаараа мануулахад нэг л нохой хангалттай байхад яагаад заавал хоёр, тэгээд бас цагаан, хар өнгөтэй байгаагийн учрыг хүү ихэд сонирхон өвөөгөөсөө асууж гэнэ.
өвгөн индиан ач хүүгийнхээ нуруу нь дээр нөхөрсөгөөр алгадаад “хүү минь энэ нь миний хувьд хоёр чухал зүйдийг илэрхийлж байгаа юм.”
“юу илэрхийлж байгаа юм ” гэж ач хүү асуухад “сайн муу чанарыг илэрхийлж байгаа юм. Яг энэ хоёр нохой шиг хүний сайн муу хоёр чанар нь үргэлж бидний дотор тэмцэлдэж байдаг юм. Энэ хоёр нохойг харахдаа үргэлж үүнийг санадаг юм. Тийм учраас үргэлж дэргэдээ байлгадаг юм” гэв. Ач хүү “ тэмцэлдэж байдаг юм бол нэг нь дийлсэн байхнээ” гэж бодоод хүү дуусдаггүй асуултаасаа дараагийхыг нь асуужээ.
Тэгээд хүү “ тэгвэл энэ тэмцэлд аль нь дийлэх вэ” гэв.
Хөгшин индиан ач хүүгээ хараад: “Чинийхээр бол аль нь дийлэх вэ?” хүү бодолхийлнэ. Харин өвгөн индиан”Би алийг нь илүү тэжээнэ тэр нь дийлнэ дээ” гэв.